อนุสาวรีย์ม้าศึก สร้างเพื่อเป็นอนุสรณ์ ม้าศึกในสมัยสงครามโลก ครั้งที่ 2 โดย หัวหน้าทหารญี่ปุ่น อิโนะอุเอะ ครั้งกองพลทหารญี่ปุ่นถอยร่นจากสงครามโลกครั้งที่ 2 จากพม่า เข้ามาที่ชายแดน ขุนยวม แม่ฮ่องสอน ปาย เชียงใหม่ จนถึง จ.นครสวรรค์ แห่งนี้

เรื่องเกิดในปลายเดือน ก.พ. 2489 (ปีโชวะที่ 21) คุณ อิโนะอุเอะ ได้รับคำสั่งจากผู้บังคับบัญชา "ให้ฆ่ามาศึกให้เร็วที่สุด แล้วให้ กองพลทหารเคลื่อนพลไปที่ใกล้ๆ จ.นครนายก ม้าที่ดูแลอยู่ตอนนี้คงจะไม่ได้ใช้อะไรแล้ว ให้เหลือไว้ แต่ม้าญี่ปุ่นเท่านั้น นอกนั้นฆ่าให้หมด" คุณ อิโนะอุเอะ จึงจำใจสั่งการไปยังผู้ใต้บังคับบัญชา ให้ไปขุดหลุมลึกขนาดใหญ่ในที่ไกลจากที่พักประมาณ 500 เมตรทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ และที่นั่นก็คือที่ฝั่งซากม้าที่โดนฆ่าประมาณ 30 ตัว

ในช่วงสงคราม ได้ใช้ไประโยชน์จากม้ามาตลอดแต่พอหมดประโยชน์ มนุษย์กลับบอกให้ "ฆ่าทิ้ง" แม้ คุณ อิโนะอุเอะ จะโกรธก็ทำอะไรไม่ได้ แม้แต่ม้าก็คงคิดเช่นเดียวกัน คำสั่งให้ผู้ใต้บังคับบัญชา "ยิง" ดวยปืนไรเฟิลทั้งหมด 38 กระบอก เลือดพุ่งออกจากกระสุนราวกับทะเลเลือด ม้าที่สู้แรงไม่ไหวต่างทยอยกันล้มลง ทีละตัวๆ

ช่างเป็นภาพที่ติดตา คุณอิโนะอุเอะ ไม่อาจลืมได้ หลังสงครามสิ้นสุดลงไปแล้ว 40 ปี คุณ อิโนะอุเอะ ก็ได้กลับไปยัง จ.นครสวรรค์เพื่อทำบุญให้แก่ดวงวิญญาณของม้าศึกเหล่านั้นถึง 2 ครั้ง

ประวัติย่อๆ เท่านี้ แอดฯ มีอีกเยอะเป็นหนังสือจาก ลพ. ที่วัดฯ เลย เล่าแล้วเด่วจะยาวไป พอแค่นี้ก่อนครับ