ใบเสมาสลักภาพเล่าเรื่องสรภังคชาดก*
อายุสมัย ศิลปะทวารวดี อายุราว พุทธศตวรรษที่ 14-16

เรื่องย่อ : ภาพสลักบนใบเสมานี้ เล่าถึงตอนที่โชติปาละ บุตรปุโรหิตของพระเจ้าพรหมทัตต์แห่งกรุงพาราณสี แสดงวิชาธนูประลองกับนายขมังธนูหน้าพระที่นั่งจนโปรดเกล้าฯ ให้เป็นเสนาบดี ต่อมาโชติปาละมาพิจารณาถึงโทษใยการรับตำแหน่งใหญ่ว่าจะต้องฆ่าสัตว์ตัดชีวิตและหมกหมุ่นอยู่ในกามคุณ จึงหนีออกบวชเป็นฤาษีและบรรบุอธิญญา 5 สมาบัติ 8 วันหนึ่งได้แสดงธรรมถวายแด่พระเจ้าพรหมทัตต์ บิดามารดาและประชาชนทั้งปวง จนผู้คนทั้งหมดได้ขอออกบวชเป็นฤาษีอยู่ในสำนักของโชติปาละดาบส หรือ "สรภังค" ดาบส ซึ่งแปลว่าผู้หักลูกธนู

* พรพรรณ เลาหศิรินาค และ สุทธิลักษณ์ ไชยสุต, "ประติมาณุวิทยา : ใบเสมาที่เมืองฟ้าแดดสงยาง." โบราณคดี ปีที่ 5, ฉบับ 4 (พ.ย.2517) : 379-388