ใบเสมาสลักภาพเล่าเรื่องเตมียชาดก
อายุสมัย ศิลปะทวารวดี อายุราว พุทธศตวรรษที่ 14-16

เรื่องย่อ : ภาพนี้เล่าตอนนายสารถีขุดหลุมฝังพระเตมียกุมาร พระเตมียกุมารเป็นพระโอรสของพระเจ้ากาสิกราช และพระนางจันทาเทวีแห่งกรุงพาราณสี พระเตมียไม่ประสงค์จะครองราชสมบัติ เพราะเกรงจะไปบังเกิดในนรกจากการต้องสั่งลงโทษนักโทษทั้งหลาย จึงแสร้งทำเป็นง่อย เปลี้ย หูหนวก เป็นใบ้ไม่พูดจากับใคร และอดกลั้นต่อการทดสอบต่างๆ พราหมฌ์จึงกราบทูลให้นำพระกุมารไปฝังเสีย ขณะที่นายสารถีกำลังขุดหลุมอยู่พระกุมารก็เสด็จลงจากรถ ตรัสปราศรัยและแสดงธรรมแก่นายสารถี เมื่อทรงผนวชเป็นฤาษีแล้วได้เทศนาโปรดพระบิดา พระมารดา ตลอดจนประชาชนทั้งหลาย ผู้คนทั้งหลายนั้นก็ออกบวชในสำนักของเตมิยราชฤาษีทั้งสิ้น

ชาดกเรื่องนี้แสดงถึงการบำเพ็ญเนกขัมมบารมี คือ การออกบวชหรือออกจากกาม

*อรุณศักดิ์ กิ่งมณี, - ใบเสมาสลักภาพเตมียชาดำที่พระธาตุยาคู เมืองฟ้า แดดสงยาง อำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์ ศิลปากร ปีที่ 41 ฉบับที่ 5 (ก.ย.-ต.ค.2541) : 57-67