“ป้อมพระสุเมรุ 1 ใน 14 ป้อมปราการที่สร้างเพื่อป้องกันพระนครจากการรุกรานของข้าศึก”
ป้อมพระสุเมรุ หรือ ป้อมพระอาทิตย์ ตั้งอยู่บน ถนนพระอาทิตย์ แขวงชนะสงคราม เขตพระนคร ถูกสร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 1 โดยในสมัยนั้นได้มีการสร้างป้อมปราการทั้งหมด 14 แห่งเพื่อป้องกันพระนครจากการรุกรานของข้าศึก ทว่าเมื่อเวลาผ่านไปและป้อมปราการต่างๆ หมดความจำเป็นจึงถูกรื้อถอนไปเกือบทั้งหมด จะเหลือก็เพียงแต่ป้อมพระสุเมรุและป้อมมหากาฬ ที่ยังคงเหลืออยู่ โดยต่อมาชื่อป้อมพระสุเมรุก็ได้นำมาตั้งเป็นชื่อถนนพระสุเมรุด้วย
ลักษณะของป้อมพระสุเมรุ มีความสวยงามและเป็นประโยชน์สำหรับใช้สอย มีเชิงเทิน ช่องยิงปืน ห้องเก็บกระสุนดินดำ และอาวุธยุทโธปกรณ์ต่างๆ โดยยังคงมีแนวประตูยอดและกำแพงเมืองบริเวณด้านเหนือตรงข้ามวัดบวรนิเวศวิหาร โดยต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2524 กรมศิลปากรได้บูรณะครั้งใหญ่ตามรูปแบบเดิมจากภาพถ่ายให้มีลักษณะเป็นประตูเมือง 'แบบประตูยอด' ตามแบบในสมัยรัชกาลที่ 5 ซึ่งจะแตกต่างจากประตูดั้งเดิมที่สร้างในสมัยรัชกาลที่ 1 ซึ่งเป็นไม้ทาดินแดง และประตูก่ออิฐข้างบนซึ่งใช้เป็นหอรบในสมัยรัชกาลที่ 3
ปัจจุบัน ได้ปรับปรุงให้เป็นสวนสาธารณะ ชื่อว่า สวนสันติชัยปราการ ให้ประชาชนได้มาพักผ่อนริมแม่น้ำเจ้าพระยา และมีพลับพลา ชื่อว่า พระที่นั่งสันติชัยปราการ สร้างไว้อย่างสวยงาม