“ศาลพระแม่ย่า เป็นที่เคารพสักการะของชาวเมืองสุโขทัยทั่วไป เพราะศาลนี้เป็นที่ประดิษฐานเทวรูปพระแม่ย่าและดวงพระวิญญาณของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช”

ศาลพระแม่ย่า   รูปพระแม่ย่านี้ทำด้วยศิลาสลักแบบเทวรูป พระพักตร์ยาว พระหนุเสี้ยม พระเกตุมาลายาวประดับเครื่องทรงแบบนางพญาสูงประมาณ 1 เมตร พระแม่ย่าองค์นี้สันนิษฐานว่าสร้างในสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช พระองค์ทรงสร้างขึ้นเพื่ออุทิศให้กับพระมารดา คือนางเสือง การที่เรียกว่า"พระแม่ย่า" นี้เพราะว่า พ่อขุนรามคำแหงมหาราชทรงเรียกมารดาว่า "พระแม่" และชาวเมืองสุโขทัยเคารพพ่อขุนรามคำแหงมหาราชเสมอด้วยบิดา ดังนั้น จึงรวมเรียกพระมารดาของพระองค์ว่า "พระแม่ย่า" ดังกล่าว แต่เดิมพระแม่ย่าประดิษฐานอยู่บนเขาพระแม่ย่าห่างจากตัวเมืองเก่า ประมาณ 8 กม. ตรงยอดเขามีเพิงหินเป็นผาป้องกันแดดฝน

ต่อมาชาวสุโขทัยได้อัญเชิญมาประดิษฐานที่เมืองใหม่ โดยสร้างศาลขึ้นที่หน้าศาลากลางจังหวัดริมแม่น้ำยมดังเช่นปัจจุบัน และมีการจัดงาน เฉลิมฉลองทุกปีในเดือนกุมภาพันธ์ เรียกว่า "งานพระแม่ย่า" พระแม่ย่า เดิมนั้นประดิษฐานอยู่ที่ถ้ำพระแม่ย่า ซึ่งเป็นเพิงชะโงกเงื้อมออกมาทางใต้ ประมาณ 3 เมตรเศษ พระแม่ย่าหันพระพักตร์ไปทางทิศใต้ตามเงื้อมเขาที่ยื่นล้ำออกมาทางด้านหลังเงื้อมผามีถ้ำตื้น ๆ องค์เทวรูป (พระแม่ย่า) เป็นเทวรูปหิน สลักด้วยหินชนวน เป็นรูปสตรีวัยสาว มีเครื่องประดับอย่างสตรีโบราณผู้สูงศักดิ์ ประทับยืนตรง แขนทั้งสองข้างแนบพระวรกาย นุ่งผ้าปล่อยชายไหว เป็นเชิงชั้นทั้งสองข้างแบบศิลปการนุ่งผ้าสตรีสมัยสุโขทัย ไม่สวมเสื้อหรือสไบเปลือยส่วนบนทั้งหมด เห็นพระถันทั้งสองเต้า ใส่กำไลแขน กำไลข้อมือและกำไลข้อเท้าทั้งสองข้าง เป็นกำไลวงกลม มีพระพักตร์เป็นรูปไข่ คางมน พระโอษฐ์แย้มยิ้มน้อย ๆ สวมมงกุฎเป็นแบบชฎาทรงสูง ที่พระบาทสวมรองพระบาทปลายงอน ยอดศิลาส่วนที่เหนือพระมงกุฎแตกบิ่นหายไปบ้าง เมื่อวัดขนาดของเทวรูปศิลารวมแท่นหินแผ่นเดียวกันที่คงอยู่ สูงทั้งหมด 51 นิ้ว วัดจากพระบาทถึงยอดพระมงกุฎ สูง 49 นิ้ว ศิลาจำหลักเป็นศิลาแท่งเดียวกันตลอดไม่มีรอยต่อ

ประวัติที่มาอันแน่นอนของพระแม่ย่านั้น ไม่มีหลักฐานยืนยันแน่นอนว่าเป็นใคร เมื่อประชาชนพากันเรียกว่า “พระแม่ย่า” อาจารย์ทองเจือ สืบชมภู สันนิษฐานว่าคงเป็นนางกษัตริย์องค์ใดองค์หนึ่ง และนางกษัตริย์องค์นี้น่าจะเป็นพระนางเสือง ซึ่งเป็นพระราชชนนีของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช และเป็นพระเจ้าย่าของพระยาลิไท ตามหลักฐานที่ปรากฏในศิลาจารึกพ่อขุนรามคำแหงได้กล่าวว่า “...เบื้องหัวนอนเมืองสุโขทัยนี้มีกุฎี พิหาร ปู่ครู มีสรีดภงส์ มีป่าพร้าว มีป่าลาง มีป่าขาม มีน้ำโคก มีพระขพุงผี เทพดาในเขาอนนนั้นเป็นใหญ่กว่าผีทุกผีในเมืองนี้ ขุนผู้ใดถือเมืองสุโขไทนี้แล้ ไหว้ดีพลีถูก เมืองนี้เที่ยง เมืองนี้ดี ผิไหว้บ่ดี พลีบ่ถูก ผีในเขาอนนบ่คุ้มเกรงเมืองนี้หาย...” จากข้อความดังกล่าว ได้มีการนำคำว่า “พระขพุงผี” มาตีความเกี่ยวพันกับพระแม่ย่า โดยที่นักประวัติศาสตร์และโบราณคดีได้สันนิษฐาน ในครั้งที่มีการสัมมนาถึงการเมืองและสภาพสังคมสุโขทัย เมื่อวันที่ 1 4 สิงหาคม 2520 ที่มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ พิษณุโลก ได้ลงความเห็นว่า พระขพุงผี หมายถึง พระที่โตหรือใหญ่ ซึ่งน่าจะเข้ากับศิลาจารึกว่า พระขพุงผีนี้เป็นใหญ่กว่าผีทั้งหลายได้...พ่อขุนรามคำแหงก็ทรงเคารพเลื่อมใสพระพุทธรูปองค์นี้มากอยู่ โดยทรงยกให้เป็นยอดของผีทั้งหลาย ถ้า แม่ย่านี้สร้างอุทิศเพื่อผีจริงแล้วก็จะต้องเป็นผีนางเสืองแน่ พระเจ้ารามคำแหงคงจะไม่เคารพผีอื่น เมื่อเป็นเช่นนี้พระปฏิมาพระองค์นี้จะต้องเป็นปูชนียวัตถุที่สำคัญของชาติและของชาวสุโขทัยชิ้นหนึ่ง


เทศกาล : เฉลิมฉลองทุกปีในเดือนกุมภาพันธ์ เรียกว่า "งานพระแม่ย่า"

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ : ททท.สำนักงานสุโขทัย(สุโขทัย,กำแพงเพชร)  055-616228-9

 

ศาลพระแม่ย่า

แชร์

หน้าศาลากลางจังหวัดสุโขทัย ถนนนิกรบำรุง (ริมน้ำยม) อ.เมืองสุโขทัย จ.สุโขทัย 64000 แผนที่

รีวิว 1 รายการ | ศาล,สถานที่

No hours available

055-616228

https://www.thai-tour.com/thai-tour/north/sukhothai/data/place/phramaeya-shrine.htm

6990

ทริปของคุณ

ลบออก

รีวิวทั้งหมด

(รีวิว 1 รายการ)

nongview

รีวิวเมื่อ 25 ก.ค. 53

ใครมีเรื่องทุกข์ร้อนก็จะไปกราบไหว้ตั้งจิตอธิษฐานขอความช่วยเหลือจากพระแม่ย่า เล่ากันว่ามักจะได้ดังที่ขอ เกี่ยวกับความศักดิ์สิทธิ์ของพระแม่ย่านั้น อาจารย์ทองเจือ     สืบชมภู ได้เขียนกลอนเพื่อสักการะบูชาพระแม่ย่าไว้  ดังนี้

 
 

                                                    พระแม่ย่ามิ่งเมือง

                จุดเทียนธูปเก้าดอกบอกแม่ย่า                      กราบบาทรำลึกคุณอุ่นเกศี

บุญพระแม่ย่าจงอยู่คู่ธานี                                             คุ้มครองลูกทุกชีวีตลอดมา

เดือดเนื้อร้อนใจก็ไปกราบ                                           ร่ำพิลาบทุกข์ใจลูกไปหา

วอนแม่ช่วยอวยสุขทุกเวลา                                          แผ่เมตตาช่วยลูกแก้ทุกข์ใจ

ผิดถูกอย่างไรให้แม่ช่วย                                              แม่ก็อวยเอื้อจิตพิศมัย

ทำดีแม่ยิ่งช่วยอำนวยชัย                                              อุปถัมภ์ค้ำให้ดังเจตนา

จะหาใครดังเช่นนี้ไม่มีแล้ว                                           แม่ย่าคือดวงแก้วกระจ่างหล้า

สุโขทัยสุขสันต์ทุกวันมา                                               เพราะมีพระแม่ย่าเป็นมิ่งเมือง

--------------------------

ข้อมูลส่วนนี้จาก sukhothai.go.th
ใครมีเรื่องทุกข์ร้อนก็จะไปกราบไหว้ตั้งจิตอธิษฐานขอความช่วยเหลือจากพระแม่ย่า เล่ากันว่ามักจะได้ดังที่ขอ เกี่ยวกับความศักดิ์สิทธิ์ของพระแม่ย่านั้น อาจารย์ทองเจือ     สืบชมภู ได้เขียนกลอนเพื่อสักการะบูชาพระแม่ย่าไว้  ดังนี้

	 
	 

	                                                    พระแม่ย่ามิ่งเมือง

	                จุดเทียนธูปเก้าดอกบอกแม่ย่า                      กราบบาทรำลึกคุณอุ่นเกศี

	บุญพระแม่ย่าจงอยู่คู่ธานี                                             คุ้มครองลูกทุกชีวีตลอดมา

	เดือดเนื้อร้อนใจก็ไปกราบ                                           ร่ำพิลาบทุกข์ใจลูกไปหา

	วอนแม่ช่วยอวยสุขทุกเวลา                                          แผ่เมตตาช่วยลูกแก้ทุกข์ใจ

	ผิดถูกอย่างไรให้แม่ช่วย                                              แม่ก็อวยเอื้อจิตพิศมัย

	ทำดีแม่ยิ่งช่วยอำนวยชัย                                              อุปถัมภ์ค้ำให้ดังเจตนา

	จะหาใครดังเช่นนี้ไม่มีแล้ว                                           แม่ย่าคือดวงแก้วกระจ่างหล้า

	สุโขทัยสุขสันต์ทุกวันมา                                               เพราะมีพระแม่ย่าเป็นมิ่งเมือง

	--------------------------

	ข้อมูลส่วนนี้จาก sukhothai.go.th

ถูกใจ แชร์

โรงแรมใกล้เคียง

โรงแรม เลเจนด้า สุโขทัย โรงแรม เลเจนด้า สุโขทัย (รีวิว 2 รายการ)

ห่าง 0.13 กิโลเมตร

ณ สุโขทัย ณ สุโขทัย (รีวิว 0 รายการ)

ห่าง 0.33 กิโลเมตร

สวัสดิพงษ์ สวัสดิพงษ์ (รีวิว 0 รายการ)

ห่าง 0.54 กิโลเมตร

ไดโอ บูติค ไดโอ บูติค (รีวิว 0 รายการ)

ห่าง 0.56 กิโลเมตร

การ์เด้น วิว รีสอร์ท สุโขทัย การ์เด้น วิว รีสอร์ท สุโขทัย (รีวิว 0 รายการ)

ห่าง 0.71 กิโลเมตร

นคร เดอ สุโขทัย ฮิป โฮเทล นคร เดอ สุโขทัย ฮิป โฮเทล (รีวิว 0 รายการ)

ห่าง 0.75 กิโลเมตร

มิดทาวน์ รีสอร์ท สุโขทัย มิดทาวน์ รีสอร์ท สุโขทัย (รีวิว 0 รายการ)

ห่าง 0.93 กิโลเมตร

ทีอาร์ เกสเฮาส์ ทีอาร์ เกสเฮาส์ (รีวิว 0 รายการ)

ห่าง 0.98 กิโลเมตร

โลตัสวิลเลจสุโขทัย โลตัสวิลเลจสุโขทัย (รีวิว 1 รายการ)

ห่าง 1.16 กิโลเมตร

อนันดา มิวเซี่ยม แกลรอรี่ สุโขทัย อนันดา มิวเซี่ยม แกลรอรี่ สุโขทัย (รีวิว 2 รายการ)

ห่าง 1.30 กิโลเมตร

ร้านอาหารใกล้เคียง

ร้านอาหารเฟื้องฟ้า ร้านอาหารเฟื้องฟ้า (รีวิว 1 รายการ)

ห่าง 1.15 กิโลเมตร

ก๋วยเตี๋ยวต้นกระจี้ ก๋วยเตี๋ยวต้นกระจี้ (รีวิว 0 รายการ)

ห่าง 1.47 กิโลเมตร