“อุโมงค์ขุนตาล เป็นอุโมงค์ทางรถไฟลอดผ่านที่ยาวที่สุดในประเทศไทย”
อุโมงค์ขุนตาล เป็นอุโมงค์ทางรถไฟลอดผ่านที่ยาวที่สุดในประเทศไทย มีความยาวถึง 1.352 กม ตั้งอยู่ใกล้เคียงกับพื้นที่อุทยานแห่งชาติดอยขุนตาล ระหว่างอำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง กับอำเภอแม่ทา จังหวัดลำพูน เริ่มก่อสร้างเมื่อ พ.ศ. 2450 แล้วเสร็จ พ.ศ. 2461 โดยการรถไฟหลวงแห่งกรุงสยาม สร้างขึ้นโดยชาวเยอรมันชื่อ เอมิล ไอเซนโฮเฟอร์ แต่ยังไม่แล้วเสร็จเพราะในระหว่างการสร้างอุโมงค์เกิดสงครามโลกครั้งที่ 1 ทำให้นายเอมิลเดินทางกลับประเทศ ต่อมาปี พ.ศ.2460 กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน พระบิดาแห่งการรถไฟฯเสด็จมาเป็นแม่งานก่อสร้างจนเสร็จในปี พ.ศ. 2461
เดิมในบริเวณบ้านขุนตานยังเป็นถิ่นทุรกันดาร เต็มไปด้วยโรคภัยไข้เจ็บ ภูมิประเทศเป็นป่าทึบ และโขดเขาสูง การก่อสร้างจึงต้องใช้ความอุตสาหะพากเพียรอย่างยิ่ง เครื่องมือและสัมภาระต่าง ๆ ที่ใช้ก่อสร้างต้องใช้ช้างและเกวียนบรรทุกไป พอถึงบริเวณที่ที่เป็นภูเขาต้องใช้วิธีชักรอกขึ้นเขาลงเขาอย่างทุลักทุเล
กรรมวิธีในการขุดเจาะอุโมงค์ เริ่มด้วยการเจาะรูเล็ก ๆ โดยใช้สว่าน หรือใช้แรงคนตอกสกัด เมื่อมีรูลึกเข้าไปจึงเอาดินระเบิดไดนาไมต์ฝังเข้าไปในรูนั้นเพื่อระเบิดให้เป็นอุโมงค์ใหญ่ ถ้าหินก้อนใหญ่มากไม่สะดวกในการระเบิดให้แตกเป็นก้อนเล็ก ๆ ก็ใช้วิธีสุมไฟให้ก้อนหินร้อนจัดแล้วราดน้ำลงไป หินนั้นก็จะแตกเป็นเสี่ยง ๆ การขนดิน และหินออกจากอุโมงค์ก็ใช้คนงานขนออกมาการขุดเจาะเริ่มจากปลายอุโมงค์ทั้ง 2 ข้าง เข้ามาบรรจบกันตรงกลาง ใช้เวลาทั้งสิ้น 8 ปี อุโมงค์จึงทะลุถึงกันได้ และใช้เวลาอีก 3 ปีเพื่อผูกเหล็ก เทคอนกรีต ทำผนัง และหลังคาเพื่อความแข็งแรง และป้องกันน้ำรั่วซึมเมื่ออุโมงค์เสร็จเรียบร้อยแล้ว ยังวางรางรถไฟจากลำปางไปยังปากอุโมงค์ไม่ได้เพราะระหว่างทางต้องผ่านเหวลึกถึงสามแห่งไม่มีทางหลีกเลี่ยงได้จึงต้องใช้วิธีทำสะพานทอดข้ามระยะทาง 8 กิโลเมตร
เที่ยวได้ตลอดทั้งปี
มีขบวนรถไฟ วิ่่ง ทุก 1 ชั่วโมง
เที่ยวไป
ขบวน | ประเภทรถ | ต้นทาง | ขุนตาน | ปลายทาง | ||||
สถานี | ออก | ถึง | หยุด (นาที) |
ออก | สถานี | ถึง | ||
109 | เร็ว | กรุงเทพ | 13.45 | 02.57 | 1 | 02.58 | เชียงใหม่ | 04.05 |
9 | ด่วนพิเศษอุตรวิถี | กรุงเทพ | 18.10 | 06.01 | 5 | 06.06 | เชียงใหม่ | 07.15 |
13 | ด่วนพิเศษ | กรุงเทพ | 19.35 | 07.32 | 5 | 07.37 | เชียงใหม่ | 08.40 |
51 | ด่วน | กรุงเทพ | 22.00 | 11.00 | 5 | 11.05 | เชียงใหม่ | 12.10 |
407 | ท้องถิ่น | นครสวรรค์ | 05.00 | 13.29 | 1 | 13.30 | เชียงใหม่ | 14.35 |
7 | ด่วนพิเศษ | กรุงเทพ | 08.30 | 18.22 | 1 | 18.23 | เชียงใหม่ | 19.30 |
เที่ยวกลับ
ขบวน | ประเภทรถ | ต้นทาง | ขุนตาน | ปลายทาง | ||||
สถานี | ออก | ถึง | หยุด (นาที) |
ออก | สถานี | ถึง | ||
102 | เร็ว | เชียงใหม่ | 06.30 | 07.35 | 1 | 07.36 | กรุงเทพ | 21.10 |
8 | ด่วนพิเศษ | เชียงใหม่ | 08.50 | 09.46 | 1 | 09.47 | กรุงเทพ | 19.25 |
408 | ท้องถิ่น | เชียงใหม่ | 09.30 | 10.58 | 5 | 11.03 | นครสวรรค์ | 19.55 |
52 | ด่วน | เชียงใหม่ | 15.30 | 16.45 | 5 | 16.50 | กรุงเทพ | 05.25 |
14 | ด่วนพิเศษ | เชียงใหม่ | 17.00 | 18.18 | 6 | 18.24 | กรุงเทพ | 06.15 |
10 | ด่วนพิเศษอุตรวิถี | เชียงใหม่ | 18.00 | 19.16 | 5 | 19.21 | กรุงเทพ | 06.50 |