“เป็นศิลปะแบบพระโค ศาสนาฮินดู ไศวนิกาย สร้างในปีพุทธศตวรรษที่ 15 รัชสมัยของพระเจ้าอินทวรมันที่ 1”
ปราสาทพระโค เป็นศิลปะแบบพระโค ศาสนาฮินดู ไศวนิกาย สร้างในปีพุทธศตวรรษที่ 15 รัชสมัยของพระเจ้าอินทวรมันที่ 1 สร้างด้วยอิฐทั้ง 6 หลัง แบ่งเป็น 2 แถวแถวละ 3 หลัง ตั้งอยู่บนฐานเดียวกัน ตัวปราสาทสร้างด้วยอิฐแต่กรอบประตูและกรอบหน้าต่างสร้างด้วยหินทราย ปรางค์ประธานอยู่ตรงกลางของแถวหน้า มีจารึกภาษาขอมโบราณที่กล่าวถึงประวัติการสร้างปราสาทแห่งนี้ว่า ส่วนพื้นที่รองรับน้ำหนักของปราสาททั้ง 6 หลัง ได้แก่ หินทราย ซึ่งมีลักษณะและชนิดของหินเหมือนกับที่นำมาทำประติมากรรมลอยตัวของโคนนทิ
- ทับหลัง บริเวณผังปราสาทมีลายปูนปั้นประกอบด้วยการสลักทับหลังศิลาทรายแบบนูนสูง ทับหลังสมัยพระโคนั้น นักโบราณคดีนิยมยกย่องว่าเป็นทับหลังที่สวยงาม เหนือกว่าสมัยใดๆ สมัยนี้เริ่มมีศิลปะชวาเข้ามาเกี่ยวข้องเช่น ทับหลังชิ้นหนึ่งภาพสลักหน้ากาลหรือเกียรติมุข (ลักษณะลายหน้าสัตว์ผสมคล้ายหน้ายักษ์บนหน้าสิงห์ มีตากกลมโปนแต่ไม่มีริมฝีปากล่าง) คาบท่อนพวงมาลัย และบนท่อนพวงมาลัยจะมีเทวดาขี่ม้าเรียงกันเป็นแถวท่าทางดูงามลึกซึ้ง
- รูปเทพารักษ์หรือทวารบาล ที่ผนังปราสาทพระโคทั้งสี่ด้านไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชายมักยืนอยู่ในซุ้มเรือนแก้วผู้ชายใส่เครื่องศิราภรณ์ประดับศีรษะ มือขวาถือหอก มือซ้ายท้าวสะเอวนุ่งผ้าจีบหน้า คาดเข็มขัดสวยงาม โดยเฉพาะมือที่ถือหอกกำไม้สู้แน่นนัก ทำให้ดูนุ่มนวลเหมือนนาฏลักษณ์
- ประติมากรรมลอยตัวรูปโคนนทิ ที่เรียกว่าปราสาทพระโค เชื่อว่าเป็นเพราะมีรูปโคนนทิ 3 รูป ตั้งอยู่ด้านหน้าของปราสาท