“ห้องม่านแก้ว หินย้อยสวยงามที่อ่อนช้อยเหมือนผ้าม่านที่คลี่คลุม ลงมาจากด้านบน ประดับด้วยผลึกแคลไซต์ซึ่งระยิบระยับเวลาต้องแสงไฟ”
ถ้ำแม่อุษา เป็นที่รู้จักกันในชื่อถ้อหัวดอย ปากถ้ำ มีลักษณะเป็นโพรงหินแคบ ๆ ลอดผ่านได้ทีละคน เมื่อผ่านเข้าไปใกล้ปากถ้ำจะพบโถงกว้างขวาง มีทางเดินอย่างดีไปยังห้องต่าง ๆ อยู่จากห่างน้ำพุร้อนแม่กาษาเดินขึ้นบันไดไปอีก 800 ขั้น ระยะทาง รวม 1 กม. จะถึงปากถ้ำ
ที่ห้องนึงของถ้ำด้านบนมีค้างคาวเกาะพักนอนเป็นจำนวนมาก ถัดมาเป็นห้องม่านแก้ว เป็นจุดที่สวยที่สุดของถ้ำแม่อุษา ลักษณะเป็นหินย้อยสวยงามอ่อนช้อยเหมือนผ้าม่านที่คลี่คลุมลงมาจากด้านบน ประดับด้วยผลึกแคลไซต์ซึ่งระยิบระยับเวลาต้องแสงไฟ
ถัดมาอีกเป็นห้องโถงที่กว้างที่สุดของถ้ำ ขนาดใหญ่ใกล้เคียงสนามฟุตบอล มีหินงอกหินย้อยรูปทรงต่าง ๆ เช่น รูปกะหล่ำแก้ว คล้ายดอกกะหล่ำแต่สะอาดใสราวกับแก้ว มีควมกว้าง3 ม. รูปธาราแก้ว เป็นริ้วหินปูนลักษณะคล้ายคลื่นที่ระยิบระยับด้วยผลึกแก้ว นอกจากนี้ก็มีรูปกาน้ำและรูปเจดีย์ทอง
มีเรื่องเล่าว่าว ในอดีตกาลเมื่อครั้งเกิดสงคราม มีเจ้าเมืองอยู่เมืองหนึ่งแพ้สงคราม จึงต้องพาครอบครัวอพยพหนีข้าศึก เจ้าเมืองมีลูกชาย 6 คน ลูกสาว 1 คน ชื่อว่า แม่อุษา เนื่องจากแม่อุษาได้ท้องแก่มาก จำเป็นต้องหยุดพักเป็นระยะ ๆ ผนวกกับมีสัมภาระข้าวของเงินทองมากมาย จึงทำให้การเดินทางต้องล่าช้า
เมื่อมาถึงถ้ำแห่งหนึ่งฝ่ายผู้เป็นบิดา เห็นว่ายังมีข้าศึกไล่ประชิดเข้ามาทุกที เกรงว่าจะหนีไม่รอดกันทั้งหมด ก็เอ่ยปากว่า "ถ้าหอบข้าวของหนีต่อไปก็คงจะไม่ไหว จะมีใครไหมที่จะอาสาเฝ้าถ้ำนี้ตลอดไป" แม่อุษาได้ยิน ดังนั้นก็คิดว่า ตัวเองนั้นท้องแก่เต็มทีหากตัวเองเดินทางต่อไปก็จะเป็นภาระให้พ่อแม่และพี่ๆ จึงตัดสินใจแล้วบอกผู้เป็นบิดาว่า “ถ้าพ่อเห็นควรอย่างนั้นลูกก็ขออาสา” เจ้าเมืองจึงใช้มีดดาบฟันคอแม่อุษาจนขาด ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา แม่อุษาจึงคอยระวังรักษาสมบัติต่างๆ อยู่ในถ้ำแห่งนั้น และมีเรื่องเล่าจากผู้เฒ่าผู้แก่ว่า ถ้าหากใครต้องการของสิ่งใดก็สามารถขอยืมออกไปจากถ้ำได้ แต่ต้องนำมาคืน ครั้งแรก ๆ ชาวบ้านหยิบยืมไปก็นำมาคืน แต่พอระยะหลังก็นำมาคืนบ้างไม่คืนบ้าง ซึ่งส่วนใหญ่จะไม่ได้คืนมากกว่า แม่อุษาก็เลยโกรธจึงปิดปากถ้ำจนไม่สามารถเข้าไปได้ ถ้ำนั้นก็เลยได้ชื่อว่า
ถ้ำแม่อุษา มาจนกระทั่งทุกวันนี้
ต้องมีผู้นำชมถ้ำ ค่าบริการ 300 บาท/กลุ่ม(10คน)/ครั้ง ใช้เวลาเดินทางและชมถ้ำรวมประมาณ 3 ชม.
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม : ติดต่อเจ้าหน้าที่นำทางได้ที่ 055-557190, 055-557133 หรือ ททท.ตาก 055-514341